Klienci często pytają ile kosztuje napisanie skargi do Strasburga,
pytają o to, nawet przed przedstawieniem czego skarga dotyczy i jakie można postawić w niej zarzuty. Koszt przygotowania skargi do Trybunału Praw Człowieka w Strasburga zależy od charakteru skargi, ilości stawianych w skardze zarzutów, skomplikowanego charakteru stanu faktycznego przedstawianego w skardze, ilości załączanych dokumentów. Nie można zatem rzetelnie udzielić odpowiedzi na pytanie ile kosztuje sporządzenie skargi do Strasburga, zanim pełnomocnik nie pozna się stanu faktycznego. Należy także pamiętać, iż termin do wniesienia skargi do Trybunału wynosi obecnie 4 miesiące, zaś im mniej czasu na wniesienie skargi, tym koszt sporządzenia i wniesienia skargi do Trybunału w Strasburgu może być wyższy z uwagi na krótki czas potrzebny do przygotowania i wysłania skargi.
Zatem, aby uzyskać odpowiedź na pytanie ile kosztuje skarga do Strasburga trzeba wcześniej przedstawić dokumenty i umówić konsultacje w trakcie, której ustalana jest kwota wynagrodzenia za sporządzenie i wysłanie skargi do Trybunału. Klienci oczywiście często nawet telefonicznie chcą uzyskać odpowiedź jaki jest koszt, jednak aby rzetelnie to ocenić konieczne jest wcześniejsze omówienie sprawy, gdyż sprawy przedstawiane Trybunałowi są bardzo różne, co za tym idzie różne jest wynagrodzenie związane ze sporządzeniem takiej skargi.
Koszt sporządzenia skargi jest zawsze ustalany indywidualnie w zależności także od sytuacji klienta.
Należy pamiętać, iż postępowanie przed Trybunałem jest dwuetapowe, pierwszym etapem jest sporządzenie i wysłanie skargi, z czym łączy się uiszczenie wynagrodzenia, zaś drugim etapem jest sporządzenie pisemnych wyjaśnień i odpowiedzi na pytania Trybunału, w języku angielskim lub francuskim, po tak zwanej komunikacji sprawy. Na tym etapie postępowania skarżący powinien zgłosić wszystkie swoje roszczenia, w tym także kwoty za sporządzenie i wniesienie skargi do trybunału. Na tym etapie postępowania, skarżący będący w trudnej sytuacji finansowej mogą uzyskać ewentualnie dofinansowanie, jednak Trybunał nie zawsze przyznaje takie dofinansowanie. W sprawach wygranych przez skarżącego, Trybunał zasądza na rzecz skarżącego poniesione przez niego koszty wniesienia skargi i za późniejszą reprezentację przed Trybunałem, wszystkie te wydatki muszą być udokumentowane fakturami lub w inny sposób, że zostały poniesione.
Jak sporządzić skargę do Straburga?
Każdy może sporządzić skargę do Strasburga, nie jest to nadmiernie skomplikowane. Należy jednak pamiętać, iż błędnie sporządzona skarga lub niekompletna podlega odrzuceniu bez możliwości jej poprawienia. Dlatego, aby poprawne sporządzenie skargi należy znać zasady sporządzania skargi ustanowione przez Trybunał. Skargę składa się na specjalnym formularzu, który znajduje się na stronie Trybunału. www.echr.coe.int. Formularz można wypełnić w języku polskim zgodnie z instrukcjami, które także znajdują się na stronie internetowej Trybunału. Do skargi należy dołączyć kopie dokumentów. Dokumenty dołączane do skargi nie muszą być potwierdzane przez notariusza ani tłumaczone. Sama skarga nie podlega opłacie, należy ją wysłać pocztą poleconą na adres Trybunału.
Najważniejsze – czyli termin do wniesienia skargi.
Najczęstszym błędem przy ocenie przez samych skarżących, czy mogą wnieść skargę do Trybunału jest ustalenie od kiedy biegnie 4 miesięczny termin do wniesienia skargi. Szczegółowe informacje znajdują się na stronie Trybunału. Należy pamiętać, że termin liczy się od doręczenia uzasadnienia wyroku, który jako ostatni wydał wyrok. Przy czym może to być w zależności od sprawy Sąd Okręgowy, Sąd Apelacyjny lub Sąd Najwyższy. Błędem jest liczenie terminu od dnia, kiedy Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka lub Prokurator Generalny odmówili złożenia skargi kasacyjnej lub kasacji. Także nadzwyczajne środki takie jak skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia nie wstrzymują biegu terminu 4 miesięcy liczonego od daty ostatecznego orzeczenia (doręczenia uzasadnienia).
Skarga na przewlekłość postępowania
Przed wniesieniem skargi do Strasbourga na przewlekłość postępowania należy złożyć w postępowaniu krajowym skargę. Skarga na przewlekłość postępowania uregulowana jest w ustawie:
Skarga musi spełniać określone wymogi, które określone są w ustawie. Skarga podlega opłacie 200 PLN, chyba że w danym postępowaniu nie są przewidziane opłaty np. z zakresu ubezpieczeń społecznych czy o alimenty. Skarga na przewlekłość postępowania jest skutecznym środkiem odwoławczym i należy z niej korzystać jeżeli postępowanie w sprawie jest długotrwałe. Nawet jeżeli sąd nie uzna przewlekłości, co najczęściej ma miejsce, to skarga jest dla sądu sygnałem, że skarżący może wnieść skargę do Trybunału, a to jest najczęściej dla sądu bodźcem przyśpieszenia postępowania a często jego zakończenia. Przez ostatnie 3 lata wniosłam ponad 100 skarg na przewlekłość i zawsze przynosiły one efekt w postaci przyśpieszenia procesu i jego zakończenia.
Gwarancja “rozsądnego terminu” określona jest w Artykule 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, gdzie mowa jest o rzetelnym procesie i służy zapewnieniu zaufania publicznego do wymiaru sprawiedliwości. Celem tej gwarancji jest również objęcie ochroną wszystkich stron postępowania sądowego przed nadmiernym opóźnieniem o charakterze proceduralnym. Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreślał w orzecznictwie znaczenie, jakie ma sprawowanie wymiaru sprawiedliwości bez zwłoki, która mogłaby zagrażać jego skuteczności oraz wiarygodności. Rozsądna długość postępowania musi zostać oceniona w świetle konkretnych okoliczności sprawy oraz biorąc pod uwagę kryteria określone w orzecznictwie Trybunału, w szczególności złożoność sprawy oraz postępowanie skarżącego i odpowiednich władz. W odniesieniu do ostatniego kryterium należy także uwzględnić konsekwencje zagrażające skarżącej (tak w wyroku Kudła przeciwko Polsce [GC], skarga nr 30210/96, § 124 ECHR 2000‑XI). Artykuł 6 ust. 1 Konwencji nakłada na państwo obowiązek zorganizowania systemu sądownictwa w taki sposób, by sądy mogły spełnić każdy wymóg tego postanowienia, w tym obowiązek rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie. Państwo ponosi odpowiedzialność za opóźnienia związane z postępowaniem władzy sądowniczej i innej. Państwo może ponosić odpowiedzialność nie tylko za zwłokę w rozpoznawaniu konkretnej sprawy, lecz także za niezwiększenie środków w odpowiedzi na zaległości w rozpoznawaniu spraw lub braki strukturalne w systemie sądownictwa, które skutkują opóźnieniami.
– adwokat Monika Gąsiorowska
