Uproszczona wersja wybranych artykułów Europejskiej Konwencji
Praw Człowieka i niektórych Protokołów Dodatkowych*:

Skrócona wersja preambuły:

Rządy państw członkowskich Rady Europy działają na rzecz pokoju na świecie oraz osiągnięcia większej jedności członków Rady opartej na ochronie i rozwoju praw człowieka i podstawowych wolności. Podpisując Konwencję jej sygnatariusze zdecydowani są do podjęcia pierwszych kroków w celu zbiorowego zagwarantowania niektórych praw wymienionych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

 

Artykuł 1 ‐ Obowiązek przestrzegania praw człowieka

Państwa muszą zagwarantować wszystkim prawa wymienione w Konwencji.

Artykuł 2 ‐ Prawo do życia

Masz prawo do życia.

Artykuł 3 ‐ Zakaz tortur

Nikt nie ma prawa zadawać ci bólu ani poddawać torturom.
Nawet w areszcie twoja godność musi być uszanowana.

Artykuł 4 ‐ Zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej

Nikomu nie wolno traktować ciebie jak niewolnika i narzucać ci pracy przymusowej.

Artykuł 5 ‐ Prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego

Masz prawo do wolności.
Kiedy ciebie aresztują, masz prawo wiedzieć dlaczego.
Kiedy ciebie aresztują, masz prawo być sądzony w rozsądnym terminie lub zwolniony do czasu rozpoczęcia procesu.

Artykuł 6 ‐ Prawo do rzetelnego procesu sądowego

Masz prawo do rzetelnego procesu prowadzonego przez niezawisłego i bezstronnego sędziego. Jeżeli jesteś oskarżony o popełnienie przestępstwa, jesteś niewinny do czasu udowodnienia ci winy. Masz prawo do korzystania z pomocy obrońcy ‐ jeżeli nie stać się na wynajęcie adwokata, twój obrońca musi być wyznaczony z urzędu i opłacony przez państwo.

Artykuł 7 ‐ Zakaz karania bez podstawy prawnej

Nie możesz być uznany za winnego przestępstwa, jeżeli w świetle prawa dany czyn nie stanowił przestępstwa w momencie jego popełnienia.

Artykuł 8 ‐ Prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego

Masz prawo do poszanowania twojego życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania i korespondencji.

Artykuł 9 ‐ Wolność myśli, sumienia i wyznania

Masz prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Możesz praktykować swoją religię publicznie lub prywatnie oraz zmienić wyznanie, jeżeli tego zechcesz.

Artykuł 10 ‐ Wolność wyrażania opinii

Masz prawo do wyrażania swoich opinii w sposób odpowiedzialny oraz do otrzymywania i przekazywania informacji. Prawo to obejmuje również wolność prasy.

Artykuł 11 ‐ Wolność zgromadzeń i stowarzyszania się

Masz prawo do udziału w pokojowych zgromadzeniach oraz do tworzenia stowarzyszeń ‐ w tym związków zawodowych ‐ i przystępowania do nich.

Artykuł 12 ‐ Prawo do zawarcia małżeństwa

Masz prawo do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny.

Artykuł 13 ‐ Prawo do skutecznego środka odwoławczego

Jeżeli twoje prawa i wolności zostały naruszone, masz prawo odwołać się do sądu lub innego organu.

Artykuł 14 ‐ Zakaz dyskryminacji

Przysługują ci prawa i wolności wymienione w Konwencji niezależnie od twojego koloru skóry, płci, języka, wyznania, przekonań politycznych lub pochodzenia.

Artykuł 15 ‐ Uchylenie stosowania Konwencji w stanie niebezpieczeństwa publicznego

W przypadku wojny lub innego niebezpieczeństwa publicznego, rządy państw mogą uchylić zobowiązanie do przestrzegania praw przysługujących każdemu zgodnie z niniejszą Konwencją, jest to jednak dopuszczalne tylko wtedy, kiedy sytuacja bezwzględnie tego wymaga. W żadnych okolicznościach rządy nie mają prawa poddawać nikogo torturom lub zabijać kogokolwiek.

Artykuł 16 ‐ Ograniczenie działalności publicznej cudzoziemców

Rządy mają prawo do ograniczania działalności publicznej cudzoziemców, nawet jeżeli byłoby to sprzeczne z postanowieniami artykułów 10, 11 lub 14 Konwencji.

Artykuł 17 ‐ Zakaz nadużycia praw

Żadne z postanowień Konwencji nie może być interpretowane jako przyzwolenie na ograniczenie praw i wolności w niej wymienionych.

Artykuł 18 ‐ Granice stosowania ograniczeń praw

Większość praw wymienionych w Konwencji może być ograniczona na mocy przepisów mających zastosowanie do wszystkich obywateli. Ograniczenia takie mogą być wprowadzone tylko wtedy, jeżeli są konieczne.

Artykuły 19‐51

Artykuły te dotyczą zasad funkcjonowania Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Artykuł 34 ‐ Skargi indywidualne

Jeżeli uważasz, że twoje prawa zawarte w Konwencji zostały naruszone przez którekolwiek z jej państw‐sygnatariuszy, powinieneś wykorzystać najpierw wszystkie możliwości odwoławcze istniejące w twoim państwie. Jeżeli twoja sprawa nie zostanie rozstrzygnięta w zadowalający ciebie sposób, możesz odwołać się bezpośrednio do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Artykuł 52 ‐ Zapytania Sekretarza Generalnego

Na żądanie Sekretarza Generalnego Rady Europy rząd państwa, który jest sygnatariuszem Konwencji, musi wyjaśnić, w jaki sposób prawo wewnętrzne tego państwa zapewnia ochronę praw zagwarantowanych w Konwencji.

Artykuł 1 Protokołu nr 1 ‐ Ochrona własności

Masz prawo do posiadania własnego mienia i korzystania z niego.

Artykuł 2 Protokołu nr 1 ‐ Prawo do nauki

Masz prawo do nauki.

Artykuł 3 Protokołu nr 1 ‐ Prawo do wolnych wyborów

Masz prawo wybierania władz w swoim państwie w wolnych wyborach opartych na tajnym głosowaniu.

Artykuł 2 Protokołu nr 4 ‐ Prawo do swobodnego poruszania się

Jeżeli przebywasz legalnie na terytorium jakiegoś państwa, możesz swobodnie poruszać się i wybierać miejsce zamieszkania na jego terytorium.

Artykuł 1 Protokołu nr 6 ‐ Zniesienie kary śmierci

Nie możesz być skazany na karę śmierci przez władze państwowe, ani nie może nastąpić jej wykonanie.

Artykuł 2 Protokołu nr 7 ‐ Prawo do środka odwoławczego w sprawach karnych

Jeżeli zostałeś uznany winnym popełnienia przestępstwa, masz prawo odwołania się do sądu wyższej instancji.

Artykuł 3 Protokołu nr 7 ‐ Odszkodowanie za niesłuszne skazanie

Jeżeli zostałeś skazany za popełnienie przestępstwa, a następnie uniewinniony lub ułaskawiony, masz prawo do odszkodowania.

Artykuł 1 Protokołu nr 12 ‐ Ogólny zakaz dyskryminacji

Nie możesz być dyskryminowany przez władze z takich powodów, jak kolor skóry, płeć, język, przekonania polityczne, wyznanie lub pochodzenie.

* Dokument ten został przygotowany przez Departament Komunikacji. Proszę zwrócić uwagę, że niniejsza uproszczona wersja Europejskiej Konwencji Praw Człowieka służy jedynie celom edukacyjnym i została zainspirowana uproszczoną wersją Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, opracowaną przez Amnesty International i inne organizacje. Obowiązującą moc prawną mają jedynie oryginalne, oficjalnie opublikowane teksty Konwencji Ochrony Praw Człowieka i Podstawowych Wolności (pełne brzmienie tytułu) oraz Protokołów Dodatkowych.